پدیده جهانی شدن یکی از بحث انگیزترین موضوعات فراروی کشورها در عصرکنونی است که در مورد آن اختلاف نظرهای بسیاری وجود دارد و بررسی آثار و پیامدهای گسترده این فرآیند بر ابعاد مختلف حیات انسانی از جمله آثارسیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن توجه خاص اندیشمندان، سیاستمداران، اقتصاددانان، جفرافیدانان و متولیان فرهنگی جهان را به خود جلب کرده است. کشورهای جهان سوم و در حال توسعه که نقش کمتری در مناسبات جهانی وشکل گیری و هدایت فرآیندهای این پدیده دارند بیش از سایر کشورها تحت تاثیر آن قرار میگیرند. موضوع این مقاله نگاه به تبعات اقتصادی این پدیده برای ایران است. برخی از آثار جهانی شدن درمورد منافع و زیانهای آن بر اقتصاد ایران در قسمت اول این مقاله بررسی شده است و بخش دوم به ایران و فرآیند جهانی شدن آن در مقایسه با برخی ازکشورها پرداخته شده است. مقادیر برخی از شاخصها نشان میدهد که کشورمان با داشتن یکی از بستهترین اقتصادها، از فرآیند جهانی شدن بر کنار مانده و تقریبا در انتهای صف کشورها قرار گرفته است. البته روال اینشاخص ها در طول زمان و نیز مقدار شاخص نرخ درهم آمیزی تجاری کشورها در اقتصاد جهانی که نشان دهنده سرعت حرکت اقتصادها به سوی جهانی شدن است، حاکی از آن است که طی سالهای اخیر، ایران گام هایی هرچند کند و کوتاه در جهت جهانی تر شدن و ادغام بیشتر در اقتصاد جهانی برداشته است.
در این مطالعه به بررسی اثرات جهانیشدن اقتصادی بر روی رشد اقتصادی با استفاده از مدل خودتوضیح برداری (VAR) به منظور تفکیک آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت پرداخته شده است. برای بررسی این رابطه با استفاده از تعریف شاخص‌های بازبودن اقتصاد و مالی داده‌های سالانه‌ی صادرات، واردات، ورود و خروج سرمایه و تولید ناخالص داخلی طی دوره‌ی 1390-1357 به تجزیه و تحلیل اثرات متقابل پویا از تکانه‌های ایجاد شده در الگو با استفاده از تجزیه‌ی واریانس خطای پیش‌بینی (FEVDs) و توابع عکس‌العمل آنی (IRFs) انجام گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میدهد که شاخص‌های آزادسازی تجاری و مالی تأثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی دارد. همچنین آزمون همگرایی نشان میدهد که تنها یک بردار همگرایی بین متغیرهای مدل وجود دارد.
جهانی شدن فرآیند و تحولی است که مرزهای سیاسی و اقتصادی را کمرنگ می‌کند و در نهایت آنها را از بین می‌برد. جهانیشدن یک پدیدهی چند بعدی است که آثار آن قابل تسری به فعالیتهای فرهنگی، سیاسی، حقوقی و ... می‌باشد. اقتصاد در جهان امروز بیشترین نقش را در تحولات سیاسی و اجتماعی ایفا می‌کند؛ به عبارت دیگر اقتصاد تنظیمکنندهی کلیهی رفتارها و حتی برخوردها و چالش‌هایی است که در روابط میان جامعه و دولت‌ها رخ میدهد.
جهانیشدن از نظر صندوق بینالمللی پول (1997) عبارتست از وابستگی روزافزون کشورها به یکدیگر به علت افزایش و تنوع حجم مبادلات کالاها و خدمات بین کشورها، گردش جهان سرمایه و همزمان با آن توسعهی سریع فناوری، اما بعضی از پژوهشگران همانند «رنه بالز» (1985) جهانیشدن را ادغام بیشتر بازارهای جهان تعریف کرده است. مهمترین ویژگی جهانیشدن که اقتصاد را تحت تأثیر قرار میدهد، عبارتست از :
1- جهانیشدن رفتارهای اقتصادی
2- بهکارگیری تجارت جهانی به عنوان محرک توسعهی اقتصادی
3- تمرکز اقتصادی و رقابتپذیری