در مقاله ای که در پیش روی دارید ، جایگاه شهید و شهادت از منظر کتاب و سنت مورد بحث و بررسی قرار گرفته ، پس از بیان کلیات مساله و تعریف واژه ها و اصطلاحات ، به بحث مقام های شهداء در قرآن ، به اختصار پرداخته شد، و به دومقام اشاره شد. و در بحث بعدی به بحث آثار دنیوی اخروی شهادت پرداخته شد. از مطالعه این بحث به دست می آید : در مورد مقام شهید و شهادت آیات و روایات فراوانی از معصومین رسیده است. از مجموع آیات و روایات به این نتیجه رسیدیم به مقام و جایگاه شهداء پس از انبیاء و اولیاء قرار دارد و شهید با فداکاری و جانبازی در راه احیای ارزشهای الهی این مقام رفیع را کسب می کند و به درجهعند ر می رسد.
کلمه «شهید» و «شهادت» از کلمات رایج معمولی است که فقط در مورد بعضی افراد استعمال می کنیم. هر کشته یا مرده ای شهید نیست. روزی صدها نفر کشته می شوند و هزارها نفر می میرند و به آنها شهید نمی گوییم. اطراف کلمه «شهید» را هاله ای از قدس و تعالی احاطه کرده است. به کسی شهید گفته می شود که در یک راه مقدس و برای هدفی مقدس جان خود را از دست بدهد. شهید کسی است که به خون خود ارزش و ابدیت و جاودانگی داده است. آن کس که مال خود را صرف خدمت و بنای خیر می کند، به مال خود ابدیت و ارزش می دهد. آن کس که اثر علمی باقی می گذارد، به فکر خود و آن کس که اثر صنعتی و فنی باقی می گذارد، به هنر خود و آن کس که فرزند خود یا دیگران را تربیت می کند، به عمل خود ارزش و ابدیت می دهد، و شهید به خون خود ارزش و ابدیت می دهد. این تفاوت میان شهید و دیگران هست که شهید پاکباخته است و «سودا چنین خوش است که یک جا کند کسی».
از الفبای برجسته نهضت عاشورا و از روحیات والای حسین بن علی علیهما السلام و یارانش، عنصر «شهادت طلبی» بود، یعنی مرگ در راه خدا را «اِحدی الحسنیین» دانستن و دریچه ای برای وصول به قرب خدا و بهشت برین دیدن و از این رو شیفتگی و بی صبری برای درک فضیلت شهادت. امام حسین (ع) در خطبه «خُط المَوتُ ...» به آن تصریح می کند و با جمله «مَنْ کانَ باذِلا فینا مُهْجَتَهُ فَلْیرْحَل مَعنا» یاران شهادت طلب را هم بر می گزیند و به مسلخ عشق، کربلا می برد. اینگونه به استقبال مرگ رفتن، چون مبتنی بر درک والاتری از فلسفه حیات است، با خودکشی متفاوت است. خودکشی و خود را به هلاکت افکندن، شرعا حرام و عقلا ناپسند است، اما استقبال از مرگ به خاطر ارزشهای متعالی، مشروع و معقول است. حتی اگر انسان بداند در یک حماسه و مبارزه به شهادت خواهد رسید، مرگ او خودکشی نیست، چون گاهی تکلیف ایجاب می کند که جان را فدای دین کند، چون دین، گرامیتر از انسان است.